Zabytki i pałace
Pałac w Dąbrówce Górnej
Wzniesiono go w połowie XVII wieku, jednak przypuszcza się, że już wcześniej istniała w tym miejscu budowla o charakterze obronnym. Jak podaje legenda, mieszkała tutaj królewna Dąbrówka, która została pochowana w srebrnym sarkofagu w starej części zamczyska. Pierwszym znanym właścicielem posiadłości jest rodzina Rogoyskich, która zakupiła ją w 1490 roku i rezydowała niepodzielnie do XVIII wieku. Ostatni właściciele to rodzina von Teichmann–Logischen. Zamek ma rozległy park, w którym znajdują się groby ostatnich właścicieli zamku. Po II wojnie światowej w pałacu mieściły się magazyny zbożowe, administracja PGR oraz przedszkole. W parku znajduje się staw o powierzchni 4,30 ha oraz legendarne źródełko św. Jadwigi. Jak głosi legenda, św. Jadwiga podczas podróży po Śląsku zatrzymała się przy nim i piła z niego wodę, która ma ponoć moc uzdrawiającą. Dziś pałac jest własnością prywatną, w trakcie remontu.
Pałacyk w Błotnicy Strzeleckiej
Został zbudowany w XIX wieku w stylu neoklasycystycznym, otoczony parkiem, znajduje się w centralnym punkcie wsi; przed wojną był własnością rodziny von Possadowski...Po wojnie do początku lat 90-tych znajdował się w nim Uniwersytet Ludowy, obecnie jest własnością gminy Strzelce Opolskie i stanowi siedzibę biblioteki oraz świetlicy wiejskiej.
Pałacyk w Izbicku
Przedwojennymi właścicielami pałacyku byli hrabiowie von Strachwitz, którzy zarządzali majątkiem do 1945 roku. Dwór dawnych właścicieli został spalony podczas III Powstania Śląskiego w 1921 roku. Został odbudowany w stylu neoklasycystycznym, a następnie zniszczony przez wojska radzieckie w 1945 roku. Po wojnie przez długie lata był siedzibą technikum rolniczego. Obecnie jest własnością prywatną i służy jako obiekt hotelowy.
Zamek w Kamieniu Śląskim
Zamek zbudowany w stylu późnobarokowym jest obecnie jedną z najstaranniej odrestaurowanych rezydencji na Śląsku. W 1990 roku Kuria Diecezjalna w Opolu przejęła ruinę zamku. Przez wieki Kamień Śląski znany był jako siedziba wielkich rodów szlacheckich. Przedwojennym właścicielem zamku był ród von Strachwitz. Na sławę tego miejsca wpłynął szczególnie fakt narodzin św. Jacka (Hiacynta). Powojenni użytkownicy pałacu doprowadzili w latach 70 do całkowitej ruiny. Po gruntownej renowacji, od roku 1994 obiekt stał się nie tylko miejscem pielgrzymkowym, ale także centrum konferencyjno-naukowym. Zabudowania folwarczne zostały wyremontowane i mieści się w nich obiekt sanatoryjny Sebastianeum Silesiacum (leczenie metodą księdza Kneippa – zabiegi wodne i zioła).
Zamek w Krapkowicach
Stanowi budowlę późnorenesansową. Znaczenie zamku dla miasta wzrosło w chwili, gdy stał się własnością rodu von Redern. Jego budowę zakończono w 1678 roku, a w posiadaniu rodu znajdował się do roku 1775, kiedy to przeszedł na własność rodziny von Haugwitz (do 1945 roku). W zamku miała siedzibę manufaktura sukiennicza, szkoła ewangelicka, loża masońska. Po wojnie zamek został odrestaurowany i mieści się w nim szkoła.
Zamek w Rogowie Opolskim
Zamek w Rogowie Opolskim wzniesiony prawdopodobnie ok.1600 roku był wielokrotnie przebudowywany. Od drugiej połowy XVIII w. Znajdował się w posiadaniu rodziny von Haugwitz. Jest to obiekt późnorenesansowy ze skrzydłem klasycystycznym, usytuowany na skarpie dawnego koryta Odry. Na dziedzińcu zamku, po lewej stronie, widać budynek służby (obecnie Dom pod Kogutkiem). Jak głosi legenda, średniowieczny zamek należał do zakonu Templariuszy. Wzniesiony przez nich w XIII wieku, miał być połączony podziemnym tunelem z ich główną siedzibą w Otmęcie. Po II wojnie światowej zamek i dobra dworskie zostały upaństwowione, obszar należący do zamku przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne. Obecnie w zamku znajduje się filia Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – odział zbiorów specjalnych i zabytkowych, udostępnionych do zwiedzania. Znajdują się tutaj zbiory obejmujące m. in. cenną kolekcję starodruków. Do najcenniejszych należą: list lorda Byrona do właściciela zamku, najstarsza drukowana książka z 1486 roku, mapy Śląska, akty nobilitacyjne, urbarze.
Ruiny pałacyku w Rozkochowie
Pałacyk został wybudowany w 1734 roku przez rodzinę von Pückel. Budynek dwukondygnacyjny wzniesiony na planie podkowy, w całości zbudowany z cegły i otynkowany, z zachowanymi cennymi dekoracjami stiukowymi. Pałacyk otoczony jest rozległym parkiem. Obecnie jest to własność prywatna.
Ruiny zamku w Strzelcach Opolskich
Najstarsze wiadomości o zamku pochodzą z 1303 roku. Prawdopodobnie gród książęcy był usytuowany w tym miejscu, gdzie obecnie znajdują się ruiny zamku. Zamek za czasów margrabiego Jerzego Brandenburskiego popadł w ruinę. W latach 1562-1596 przystąpiono do jego odbudowy. W okresie panowania w Strzelcach hrabiego von Renard, przeprowadzono większe inwestycje na obszarach należących do zamku. Ostatnim właścicielem zamku w okresie międzywojennym był ród hrabiów Castell–Castell. Pod koniec stycznia 1945 oddziały radzieckie paląc miasto, zniszczyły także całkowicie zamek. Wschodnie skrzydło jest obecnie częściowo zawalone. Ruiny zostały sprzedane właścicielowi prywatnemu.
Pałac w Szymiszowie
Zbudowany prawdopodobnie w XVII wieku, został spalony podczas III Powstania Śląskiego. Odbudowany w stylu barokowym. Po wojnie stał się siedzibą domu pomocy społecznej. Pałac otoczony jest niewielkim, zadbanym parkiem, na obszarze którego, można znaleźć chronione gatunki roślin i zwierząt. Zespół pałacowo-parkowo-folwarczny stanowi malowniczy element wiejskiego krajobrazu.
Ruiny zamku w Ujeździe
Pierwotną budowlę zamkową wzniesiono na wzgórzu dominującym nad miastem, zapewne jeszcze w XIII wieku, jako siedzibę biskupią. Istniejący, renesansowy budynek powstał w 1580 r., był przebudowywany wielokrotnie: w 1660 r., w XVIII wieku i w końcu XIX wieku. Ostatnimi właścicielami zamku byli książęta Hohenlohe-Oehringen. Wypalony i zniszczony w 1945 roku do dzisiaj znajduje się w ruinie. Obecnie istnieją sklepienia z fragmentami dekoracji renesansowych.
Pałac w Żyrowej
Wczesnobarokowy kompleks pałacowo-parkowy z I połowy XVII wieku, wzniesiony przez hrabiów de Gaschin (fundatorów kościoła, klasztoru i kalwarii na Górze św. Anny), rozbudowywany przez następnych właścicieli. Ostatniej przebudowy i modernizacji dokonała rodzina von Francken-Sierstorpff. Jest to jedna z najbardziej okazałych siedzib magnackich na Śląsku (ok. 100 pomieszczeń). W kościele, w bocznej kaplicy, mieści się grobowiec ostatnich właścicieli pałacu – Johannesa i Mary von Francken-Sierstorpff (córki amerykańskiego milionera). Pałac otoczony jest 11 hektarowym parkiem. Obecnie pałac jest własnością prywatną, w trakcie remontu, udostępniony do oglądania z zewnątrz.