Opis obszaru

Stowarzyszenie Kraina św. Anny to obszar partnerstwa 10 gmin położonych w 3 powiatach: krapkowickim, strzeleckim i opolskim w województwie opolskim. Jest to teren skupiony wokół wywyższenia Góry Chełmskiej z najwyższym punktem – Górą św. Anny. Wszystkie gminy znajdują się w bliskiej  odległości od ważnych węzłów komunikacyjnych, zarówno drogowych, jak i wodnych, tzn. autostrady A4 z 4 zjazdami oraz Kanału Gliwickiego i Odry. Atutem obszaru jest niewielka odległość od Opola – miasta wojewódzkiego a także aglomeracji śląskiej i dolnośląskiej. Powierzchnia obszaru wynosi 985 km² i jest zamieszkiwana przez 125 520 mieszkańców (dane GUS na dzień 31.12.2013 roku), co stanowi 12,50% ludności zamieszkującej województwo opolskie. Większość mieszkańców obszaru LGD stanowią mieszkańcy obszarów wiejskich. Stowarzyszenie Kraina św. Anny swoim zasięgiem nie obejmuje miast powyżej 20 tys. mieszkańców.

 

Gminy wchodzące w skład Stowarzyszenia Kraina św. Anny

Kraina św. Anny charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem środowiska geograficznego. Występują tu zarówno obszary wyżynne i nizinne. Centralną część obszaru stanowi Garb Chełmu, obejmujący zachodnią część Wyżyny Śląskiej. Jest on najdalej wysuniętą na zachód częścią progu strukturalnego środkowego triasu zbudowanego z wapieni i dolomitów. Na obszarze Stowarzyszenia wyróżniamy dwa rodzaje regionów glebowo-rolniczych tj. regionu strzeleckiego i regionu opolskiego. Do regionu strzeleckiego należy zaliczyć tereny gmin: Leśnica i Ujazd, natomiast pozostałe gminy wchodzą w skład regionu opolskiego. W regionie strzeleckim przeważają gleby brunatne wyługowane, powstałe z utworów lessowych, iglastych i częściowo – piaszczystych. Gleby te charakteryzują się korzystnymi właściwościami fizycznymi i fizyko-chemicznymi, ale są podatne na erozję wodną, zwłaszcza na terenach falistych. Region opolski charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem pod względem systematyki gleboznawczej. Ok. 1/3 gleb stanowią czarne ziemie wytworzone z piasków gliniastych. Drugą grupę stanowią gleby płowe wytworzone ze spiaszczonych glin. Pozostałe gleby to: gleby brunatne kwaśne, mady. Zasobem są pokłady wapienia muszlowego, największe znaczenie gospodarcze mają warstwy górażdżańskie, które stanowią one najbardziej wartościową część kompleksu surowców węglanowych w triasie obszaru śląsko-krakowskiego.  Następnie warstwy terebratulowe, które są bardzo dobrym surowcem dla przemysłu cementowego. Także warstwy karchowickie, silnie spękane wapienie, są surowcem głównie dla przemysłu wapienniczego, 
a występują w rejonie Tarnowa Opolskiego.

Do najważniejszych cieków wodnych znajdujących się na obszarze Krainy św. Anny należą: Odra, Kanał Gliwicki, Osobłoga, natomiast mniejsze cieki to Stradunia, Swornica, Chrząstawa, Grabowiec, Sucha, Jemielnica. Ciekawostką jest sztuczna rzeczka w Kosorowicach (powstała przy budowie kopalni wapienia). Na terenie Stowarzyszenia występuje również wielość stawów i starorzeczy.

Na obszarze Krainy św. Anny znajdują się rezerwaty przyrody: Rezerwat Kamień Śląski, Rezerwat Płużnica i Rezerwat Tęczynów. Górę św. Anny zdominował Park Krajobrazowy obejmujący obszar 5 051 ha. Park w 2010 roku otrzymał status Geoparku Krajowego – jednego z trzech w Polsce. Znaczną część Parku Krajobrazowego stanowi obszar ochrony Natura 2000.

Obszar Stowarzyszenia jest bogaty w siedliska przyrodnicze, gatunki zwierząt i rośliny objętych ochroną przez Europejską Sieć Natura 2000. Należą do nich 4 obszary siedliskowe: Góra św. Anny, Kamień Śląski, Żywocickie Łęgi, Łęgi Zdzieszowickie.

Na obszarze znajdują się liczne zabytki architektury sakralnej, przemysłowej, zespoły pałacowo-parkowe. Kompleks kalwaryjsko – klasztorny w Górze św. Anny wpisany jest na listę Pomników Historii. Od XVIII wieku Góra św. Anny jest ważnym Centrum Pielgrzymkowym. W Kamieniu Śląskim znajduje się kompleks pałacowo - parkowy, w którym po odbudowie działa prężnie Sanktuarium św. Jacka - Centrum Kultury i Nauki Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Innym ważnym kompleksem jest pocysterski zespół klasztorny w Jemielnicy. Zespół klasztorny wraz z kościołem, zabudowaniami klasztoru i budynkami gospodarczymi wpisany został do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Wśród budowli historycznych można wymienić m.in. zamki w: Kamieniu Śląskim, Rogowie Opolskim, Żyrowej, Dąbrówce Górnej, Izbicku, Krapkowicach oraz pałace w: Szymiszowie, Błotnicy Strzeleckiej, Rozkochowie, a także ruiny zamków: w Krapkowicach – Otmęcie, Ujeździe, Strzelcach Opolskich. Niepowtarzalnym zasobem historycznym są tzw. „wopienniki”, czyli piece do wypalania wapna, których pozostałości licznie występują na terenie Krainy, w związku z dawniej istniejącym przemysłem wapienniczym.

Mieszkańcy Stowarzyszenia Kraina św. Anny przywiązują dużą wagę do tradycji kulinarnych, rękodzielniczych, co przejawia się w organizacji cyklicznych wydarzeń.